Brexit: wie heeft via het Terugtrekkingsakkoord recht op uitkeringen?
Vanaf 1 januari 2021 zullen alleen de begunstigden van het tussen de Europese Unie (EU) en het Verenigd Koninkrijk gesloten Terugtrekkingsakkoord nog gebruik kunnen blijven maken van de Europese regels voor de coördinatie van de socialezekerheidsstelsel, met name voor hun recht op uitkeringen bij arbeidsongeschiktheid en bij zwangerschap/geboorte van een kind.
Het Terugtrekkingsakkoord onderscheidt twee categorieën begunstigden:
- mensen die blijven genieten van alle Europese regels voor de coördinatie van de socialezekerheidsstelsels; en
- mensen die slechts in aanmerking blijven komen voor bepaalde specifieke Europese regels voor de coördinatie van socialezekerheidsregelingen (bijzondere situaties).
Op deze pagina:
Valt u volgens onderstaande criteria met ingang van 1 januari 2021 niet onder het Terugtrekkingsakkoord? Dan valt uw situatie onder het Protocol inzake coördinatie van sociale zekerheid bij het nieuwe Handels-en Samenwerkingsakkoord.
Wie heeft via het Terugtrekkingsakkoord recht op een volledige verderzetting van de Europese coördinatieregels van sociale zekerheid?
Op basis van het Terugtrekkingsakkoord zal een aantal Britse en EU-burgers ook na 31 december 2020 kunnen blijven gebruik maken van alle Europese regels voor de coördinatie van socialezekerheidsstelsels.
Het betreft in hoofdzaak de EU-burgers en Britse burgers die voor 31 december 2020 hebben gebruik gemaakt van hun recht op vrij verkeer tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk en zich op 31 december 2020 nog steeds bevinden in een grensoverschrijdende situatie van verblijf en/of werken in het Verenigd Koninkrijk dan wel in Europese Unie.
Bijvoorbeeld :
- Een Belgische burger die op 31 december 2020 woont en werkt in het Verenigd Koninkrijk als werknemer of zelfstandige
- Een Britse burger die op 31 december 2020 woont en werkt in België als werknemer of zelfstandige
- Een Belgische burger of Britse burger die op 31 december 2020 woont in BelgiË en als grensarbeider werkt in het Verenigd Koninkrijk (als werknemer of zelfstandige)
- Een Belgische burger of Britse burger die op 31 december 2020 woont in het Verenigd Koninkrijk en als grensarbeider werkt in België (als werknemer of zelfstandige)
- Een Belg die een Belgische invaliditeitsuitkering of pensioen ontvangt en woonachtig is in het Verenigd Koninkrijk op 31 december 2020
- Een Brit die een Britse invaliditeitsuitkering of pensioen ontvangt en woonachtig is in België op 31 december 2020
Voor zover de bovenstaande situaties na 31 december 2020 op ononderbroken wijze verder bestaan, blijven hun aanspraken van deze burgers bij arbeidsongeschiktheid of zwangerschap/geboorte van een kind doorlopend mee geregeld door de Europese coördinatieregels inzake sociale zekerheid.
De belangrijkste regels voor de sector uitkeringen die voor deze personen van toepassing blijven, zijn de volgende:
- Export van uitkeringen na 31 december 2020:
Dit principe blijft gelden voor alle type uitkeringen toegekend naar aanleiding van arbeidsongeschiktheid (ziekteuitkering, invaliditeitsuitkering) of zwangerschap/geboorte van een kind (moederschapsuitkeringen, vaderschaps-en geboorteuitkeringen, uitkeringen bij werkverwijdering wegens zwangerschap of het geven van borstvoeding) na 31 december 2020:
Uw uitkering kan niet worden opgeschort of geweigerd om de enkele reden dat u als Belg verblijft in het Verenigd Koninkrijk of als Britse burger verblijft in België.
Bijvoorbeeld: Belgische burgers die op 31 december 2020 woonachtig zijn in het Verenigd Koninkrijk en een Belgische invaliditeitsuitkering ontvangen van een Belgisch ziekenfonds, zullen deze uitkering ook na deze datum blijven ontvangen. Als begunstigde van het Terugtrekkingsakkoord is de export van de Belgische uitkering ook na 31 december 2020 gegarandeerd op basis van de Europese reglementering die van toepassing blijft in deze situatie. - Samentelling van verzekeringstijdsvakken na 31 december 2020:
Indien u in het land waar u sociaal verzekerd bent (België of Verenigd Koninkrijk) onvoldoende verzekeringstijdvakken bewijst om een recht op uitkeringen te openen, dan verplicht dit principe het bevoegde orgaan van dit land om ook rekening te houden met voorgaande verzekeringstijdvakken vervuld onder de wetgeving van het andere land (België of Verenigd Koninkrijk)
Bijvoorbeeld: Een Belgische burger woont en werkt in het Verenigd Koninkrijk op 31 december 2020 met onderwerping aan de Britse sociale zekerheid. Hij begint met ingang van 1 maart 2021 in België als grensarbeider (werknemer) te werken in België waardoor hij onderworpen wordt aan de Belgische sociale zekerheid. Hij wordt arbeidsongeschikt op 16 juni 2021 en vraagt een arbeidsongeschiktheidsuitkering aan het Belgisch ziekenfonds.
Op basis van enkel de Belgische wetgeving opent deze persoon geen recht op arbeidsongeschiktheidsuitkeringen (wachttijd van 12 maanden).
Omdat er hier sprake is van een doorlopende grensoverschrijdende situatie sinds 31 december 2020 kan het ziekenfonds op basis van de Europese regelgeving evenwel rekening houden met voorafgaande verzekeringstijdvakken in het Verenigd Koninkrijk om een Belgische arbeidsongeschiktheidsuitkering toe te kennen. - Aangifte van arbeidsongeschiktheid op basis van een arbeidsongeschiktheidsattest opgesteld door een behandelend arts van het woonland na 31 december 2020
Indien u woonachtig bent in het Verenigd Koninkrijk en werkt in België, dan kan u in geval van arbeidsongeschiktheid hiervan aangifte doen bij het Belgisch ziekenfonds op basis van een Brits attest opgestelt door een Britse controlearts. Het Belgisch ziekenfonds zal dergelijk attest als evenwaardig aanvaarden als een Belgisch attest, op voorwaarde dat de vermoedelijke duur van arbeidsongeschiktheid hierop vermeldt staat.
Dit geldt eveneens in de omgekeerde situatie (wonen in België en werken in het Verenigd Koninkrijk). - Recht om medische controleonderzoeken te laten plaatsvinden door een controlearts van het woonland na 31 december 2020
Indien u woonachtig bent in het Verenigd Koninkrijk en een Belgische uitkering ontvangt, dan heeft u het recht om de medisch controleonderzoeken in het kader van utw uitkeringsrecht te laten doorgaan in het Verenigd Koninkrijk. U wordt dan op verzoek van het Belgisch ziekenfonds onderzocht door een Britse controlearts. U hoeft niet naar België te komen, tenzij u dit zelf prefereert.
Indien u woonachtig bent in België en een Britse uitkering ontvangt, dan heeft u het recht om uw medisch controleonderzoek in het kader van dit uitkeringsrecht te laten doorgaan in België. U wordt dan op verzoek van het bevoegde Britse orgaan onderzocht door een Belgische controlearts van het RIZIV of door de adviserend arts van uw ziekenfonds. U hoeft dus niet naar het Verenigd Koninkrijk te gaan, tenzij u dit zelf prefereert. - Verderzetting van de Europese bevoegdheidsregels voor de toekenning van uitkeringen na 31 december 2020
Uitkeringen bij ziekte, moederschap, vaderschap en hiermee gelijkgestelde uitkeringen:
Werknemers en zelfstandigen moeten dergelijke prestaties aanvragen in het land waar zij sociaal verzekerd zijn. Dit land is exclusief bevoegd voor de toekenning van dergelijke prestaties, overeenkomstig de voorwaarden bepaald in haar nationale wetgeving.
Gepensioneerden en personen met een invaliditeitsuitkering moeten dergelijke prestaties aanvragen in het pensioenland waarvan zij afhanen voor de terugbetaling voor medische kosten. Dit land is exclusief bevoegd voor de toekenning van dergelijke prestaties, overeenkomstig de voorwaarden bepaald in haar nationale wetgeving.
Uitkeringen bij invaliditeit:
Hier geldt binnen de Europese regelgeving een verschil naargelang het land waar men sociaal verzekerd is op het moment dat men arbeidsongeschikt wordt (België of UK).
Indien u bij aanvang arbeidsongeschiktheid verzekerd was in België, dan zal de toekenning van een Belgische invaliditeitsuitkering ook aanleiding geven tot het inleiden van een aanvraag om een Britse invaliditeitsuitkering indien u in het verleden ook in het Verenigd Koninkrijk hebt gewerkt (proratering van uitkeringen).
Indien u bij aanvang arbeidsongeschiktheid verzekerd was in het Verenigd Koninkrijk, dan is het Verenigd Koninkrijk in eerste instantie exclusief bevoegd voor de toekenning van een invaliditeitsuitkering. Indien u geen recht zou openen op een Britse uitkering, dan kan u mogelijk in aanmerking komen voor een Belgische invaliditeitsuitkering op voorwaarde dat u in het verleden ook een Belgische verzekeringsloopbaan heeft vervuld.
Wie heeft via het Terugtrekkingsakkoord recht op een gedeeltelijke verderzetting van de Europese coördinatieregels rond uitkeringen?
Het Terugtrekkingsakkoord benoemt ook een aantal bijzondere situaties waarin de Europese coördinatieregels inzake sociale zekerheid ook na 31 december 2020 nog beperkt verder van toepassing blijven.
Voor het beperkt recht op uitkeringen zijn volgende situaties van belang:
- EU-burgers en Britse burgers die zich op 31 december 2020 niet langer bevinden in een grensoverschrijdende situatie met het Verenigd Koninkrijk dan wel de Europese Unie behouden hun aanspraken die voortvloeien uit tijdvakken van verzekering die zij vroeger (vóór 31 december 2020) hebben vervuld in het Verenigd Koninkrijk dan wel de Europese Unie.
Dat betekent onder meer dat: - Britse burgers die in het Verenigd Koninkrijk wonen, die op 31 december 2020 een Belgische invaliditeitsuitkering ontvangen naar aanleiding van een vroegere periode van tewerkstelling in België deze uitkering ook na die datum verder zullen uitbetaald krijgen door hun Belgisch ziekenfonds.
- Belgische burgers die in België wonen en op 31 december 2020 een Britse invaliditeitsuitkering ontvangen naar aanleiding van een vroegere periode van tewerkstelling in het Verenigd Koninkrijk zullen deze uitkering ook na die datum verder uitbetaald krijgen door het bevoegde Britse orgaan (Department for Work and Pensions).
Wat met verplaatsingen na 31 december 2020?
Toekomstige verplaatsingen van Belgische burgers naar het Verenigd Koninkrijk vallen niet onder het Terugtrekkingsakkoord en zijn op dit moment enkel geregeld door het nationale Belgische recht. Dat betekent dat voor gerechtigden op Belgische uitkeringen enkel nog een tijdelijk verblijf mogelijk is dat vooraf werd toegestaan door de adviserend arts van het ziekenfonds.
- Verderzetting van een tijdelijk verblijf in het Verenigd Koninkrijk dan wel de Europese Unie dat aangevat is voor 31 december 2020 en eindigt na die datum
Indien u als Belgische burger een uitkering ontvang van het Belgisch ziekenfonds en tijdelijk in het Verenigd Koninkrijk verblijft op 31 december 2020, dan behoudt u het recht om die uitkering ook na die datum verder te ontvangen tot u terugkeert naar België.
Voor alle toekomstige nieuwe tijdelijke verblijven in het Verenigd Koninkrijk valt u enkel nog onder de nationale Belgische wetgeving. Dat betekent concreet dat u telkens de voorafgaande toestemming moet hebben van de adviserend arts van het ziekenfonds om uw uitkeringen tijdens uw verblijf in het Verenigd Koninkrijk te behouden.
Contacten
Uitkeringen – internationale zaken
E-mail: diaf@riziv-inami.fgov.be